Neen, jammer genoeg niet. Een bodemonderzoek is geen scan van de bodem of is geen glazen bol waarin je elk detail van de bodem kan zien. Als je via een bodemonderzoek 100 % garantie wil, dan wordt het een enorm uitgebreid en duur onderzoek. Want hoe meer boringen en analyses er kunnen uitgevoerd worden, hoe groter de zekerheid die je kan bekomen.

Hoe wordt een bodemonderzoek dan wel uitgevoerd ? De basis van het onderzoek wordt gevormd door de historiek van een terrein. Sinds wanneer is het terrein in gebruik, welke activiteiten hebben er plaatsgevonden ? Welke documenten zijn beschikbaar en welke vergunningen zijn er toegekend ? Zijn er nog plannen van de vroegere indeling beschikbaar ? Hoe is de ondergrond, op welke diepte zit het grondwater ?

Als er een gebouw is op het te onderzoeken terrein en als uit de historiek blijkt dat de activiteiten alleen in het gebouw hebben plaatsgevonden dan zal het onderzoek zich voornamelijk toespitsen rond en in dat gebouw. Er zullen dan steekproefsgewijs ook boringen gebeuren op het deel waar nooit activiteiten waren maar dat zullen er sowieso minder zijn dan waar de activiteiten plaatsvonden. Men zal altijd daar proberen te boren waar de kans op verontreiniging het grootst wordt ingeschat.

Een voorbeeld om dit meer te duiden. Een braakliggend groot terrein is in het verleden verkaveld als industriezone en alle kavels zijn verkocht. Op één van de kavels wordt een gebouw geplaatst waarin industriële activiteiten plaatsvonden. In het verleden is dat terrein nog eens verkocht en vonden er sindsdien andere activiteiten plaats. Nu wordt het terrein opnieuw verkocht en gezien dit de eerste verkoop is sinds het Bodemdecreet dient er een oriënterend onderzoek te gebeuren.

Uit de historiek blijkt dat er 2 opeenvolgende activiteiten hebben plaatsgevonden in het gebouw maar dat het achterste deel van het terrein (dat begroeid is met allerlei struiken) nog nooit gebruikt geweest is. Het onderzoek zal zich dan vooral toespitsen op het gebouw waarbij er in en rondom het gebouw boringen gebeuren en voor de spreiding zal er ook achteraan geboord worden maar minder dan waar de kans op verontreiniging het grootst wordt geacht. In het onderzoek wordt geen verontreiniging aangetoond.

De nieuwe eigenaars willen uitbreiden en daarvoor gaan ze het groen achteraan rooien en om ook op dat deel een gebouw te zetten. Gezien het om een risico-grond gaat moet er sowieso eerst een bijkomend onderzoek gebeuren in het kader van het grondverzet en dat ter hoogte van de plaats waar men wil graven.

Uit dat onderzoek blijkt plots dat er op dit deel van het terrein afval naar boven komt. Blijkbaar zou er, vroeger, voor de allereerste verkoop plaatsvond, illegaal afval zijn gedumpt op het achterste deel van het terrein. Omdat dat later begroeid was en omdat daar geen gebouw gestaan heeft en geen activiteiten waren is dat bij het oriënterend onderzoek niet duidelijk geworden. Want daar heeft men zich gebaseerd op de historiek waarbij geen enkele aanwijzing was van een eventuele illegale dumping.

Komt dit frequent voor ? Neen, dit gaat echt om uitzonderlijke gevallen. Maar ze bestaan wel degelijk. Bij het uitvoeren van boringen gaat het over punten met een doorsnede van enkele centimeters terwijl men terreinen van enkele honderden of duizenden vierkante meters moet onderzoeken. De aantallen zijn gebaseerd op de oppervlakte van het terrein en de historiek. Maar het is dus onmogelijk om elke meter of elke 5 meter een boring te plaatsen en analyses uit te voeren.

Praktisch is dat uiteraard wel mogelijk maar financieel wordt een bodemonderzoek op die manier onbetaalbaar. Vandaar het belang van het nagaan van de historiek al is ook dat niet onfeilbaar.

— Greet Ceulemans